بررسی و مقایسه ویژگی های فرسایش خندقی در کاربری های ‏کشاورزی و مرتعی، مطالعه موردی: حوزه آبخیز رباط ترک

یکی از انواع فرسایش آبی که باعث تخریب زمین های کشاورزی و مرتعی در حوزه های آبخیز خشک و نیمه خشک می شود، فرسایش خندقی است. با توجه به نقش این نوع فرسایش در تخریب خاک، این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه فرسایش خندقی در کاربری های زراعی و مرتعی در حوزه آبخیز رباط ترک انجام شد. در این پژوهش سه خندق معرف در واحدهای کاری مرتعی و زراعی انتخاب شد و در قسمت های راس، وسط و دهانه خروجی تعداد نه پروفیل و در منطقه شاهد هر کاربری نیز یک پروفیل حفر شد. بافت، مواد آلی، درصد گچ و آهک، هدایت الکتریکی و sar نمونه های خاک اندازه گیری و مورد بررسی قرار گرفت. در هر واحد کاری و همچنین، منطقه شاهد، میزان نفوذپذیری خاک در محل حفر پروفیل ها اندازه گیری شد. با نقشه برداری از خندق ها، خصوصیات مورفومتری آن ها مانند پلان طولی و عرضی، عرض بالا، پایین و عمق خندق، شکل سطح مقطع، نسبت عرض به عمق، شیب بستر و طول خندق اندازه گیری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که میزان sar و کاتیون سدیم سبب پخشیدگی ذرات خاک و تشدید فرسایش خندقی در هر دو واحد کاری شده است. در واحد کاری زراعی درصد رس و سیلت به ترتیب 29 و 11 درصد در لایه سطحی راس خندق معرف و میزان ماده آلی از 0/30 تا 1/82 درصد است. در واحد کاری مرتعی درصد رس و شن به ترتیب 41 و 43 درصد در لایه سطحی راس خندق است و میزان ماده آلی از 0/29 الی 0/99 درصد تغییر می کند. در واحد کاری مرتعی در یک سطح مشخص تعداد خندق ها بیشتر و نسبت به واحد کاری زراعی فعال تر هستند. ضمنا نتایج نشان داد که مقدار tnv در واحد کاری زراعی بیشتر از واحد کاری مرتعی بوده و عواملی مانند ph  و ec  نیز در واحد کاری مرتعی بیشتر از واحد زراعی می باشند.  در هر دو واحد نسبت عرض به عمق در تمامی خندق ها بیش از یک بوده و میزان نفوذپذیری خاک در واحدهای کاری زراعی و مرتعی به ترتیب  4/25 و 3/45 سانتی متر بر ساعت می باشند.